Candida Nedir?

Birçok mantar türü gibi insan vücudunda yaşayan Candida, toplumda bilinen adıyla bağırsak mantarıdır. Tam ismi Candida Albicans olan bu mantar türü, doğal olarak insan vücudunun bağırsak, ağız, vajina gibi iç yüzeylerinde gelişim ve yayılım göstermektedir.

Aslında zararlı bir mantar türü olmayan candida, doğal olarak insan vücudunun yüzeylerinde bulunmaktadır. Yine doğal olarak vücutta belli başlı fonksiyonlara sahip olan Candida, bağırsaktaki emilim ve sindirim süreçlerine yardım etmektedir. Doğal işleyişi ve doğru sayıda bulunması durumunda, Candida mantarının insan vücudu için herhangi bir zararı bulunmadığını söyleyebilmekteyiz.

Candida, vücudun bağışıklık sistemi tarafından kontrol edilmektedir. Bağışıklık sistemi tarafından kontrol edilmesine rağmen, Candida mantarı miktarının kontrolden çıkmasıyla durum bir hastalık halini almakta ve Candida sağlığı tehdit eden bir unsur olarak karşımıza çıkmaktadır. Candida miktarının kontrolden çıkmasıyla birlikte, beyaz yoğurt kesiğine benzer tabakalar meydana gelmektedir.

Candida mantarının vücutta aşırı çoğalma durumuna, Candidiazis adı verilmektedir. Candida, insan vücudunda en sık olarak hastalığa sebep olan mantar türüdür.

Vücutta Candida’nın Aşırı Üretilmesine Sebep Olan Faktörler Nelerdir?

Candida, kontrol altında ve normal seviyelerde olması halinde problemli olmayan bir mantar türüdür. İnsan vücudundaki Candida miktarı, sağlıklı bakteriler ve bağışıklık sistemi tarafından kontrol altında tutulmaktadır. Sağlıklı bakteri seviyelerinin kesilmesi ya da bağışıklık sisteminin tehlikeye girmesi durumunda, vücuttaki Candida miktarında kontrolsüz bir artış meydana gelebilmektedir.

Candida’nın vücutta aşırı büyümesine ve kontrolsüz artış göstermesine sebep olabilecek faktörleri şu şekilde sıralayabilmekteyiz;

• Antibiyotik kullanımı; sürekli antibiyotik kullanımı, bağırsakların fonksiyonel dengelerini bozmaktadır. Antibiyotik kullanımı sırasında, faydalı bazı bakteri grupları zayıf düşmekte, diğer bakteri ve mantarlar bu durumda zayıf olanı istila etmektedir. Candida, bağırsak ya da diğer noktalarda faydalı bakterilerin azalması durumunda fazla çoğalma göstererek, bölgeyi istila edebilmektedir.
• Bağışıklık sisteminde zayıflama meydana gelmesi; çeşitli hastalıklar durumunda ortaya çıkabilmektedir. Örneğin kanser hastalığı tedavisi sırasında, kanserli hücreler kadar vücuttaki sağlıklı hücreler de zarar görmektedir. Bu durumda, doğal koruma mekanizmamız olan bağışıklık sistemi zayıflamakta, bakteri ve mantar dengesi bozulmaktadır.
• Şeker hastalığı ve insülin direnci; kan şekerinin yüksek olması ve aşırı insülin üretilmesi, bağışıklık sistemini zayıflatarak, vücuttaki bakteri ve mantar dengesini bozmaktadır.

Ayrıca, aşırı miktarda alkol tüketimi, yüksek ve kontrol altına alınamayan stres seviyesi, doğum kontrol ilaçlarının kullanımı gibi sebeplerle vücuttaki candida miktarı kontrolden çıkabilmektedir.

Candida Üretiminin Kontrolden Çıkması Hangi Belirtilere Sebep Olmaktadır?

• Oral pamukçuk; Candida’ nın aşırı büyümesi ve kontrolsüz artış göstermesi durumunda ortaya çıkan en belirgin belirtidir. Ağızda ya da boğazda gelişen durumlara, “pamukçuk” adı verilmektedir. Yeni doğanlarda, yaşlılarda ve bağışıklık sisteminde zayıflama gözlemlenen kişilerde yaygın olarak gözlemlenen belirtilerdir.
• Yorgunluk ve bitkinlik; Candida’ nın yaygın belirtilerinden biridir. Candida, özellikle magnezyum eksikliğine sebep olarak vücutta yorgunluk ve bitkinlik haline sebep olabilmektedir.
• Tekrarlayan genital veya idrar yolu enfeksiyonları; aslında çoğu kadının vajinal bölgesinde bulunan Candida’ nın büyüme ya da kontrolsüz artışı durumunda vajinal mantar enfeksiyonu ortaya çıkabilmektedir. Candida, ağrı ve rahatsızlığa sebep olan genital ve idrar yolu enfeksiyonlarına sebep olabilmektedir.
• Sindirim sorunları; sindirim sisteminin sağlığı, bağırsaklarda yaşayan iyi ve kötü bakteriler arasındaki dengeye dayanmaktadır. Bağırsaklarda bulunan iyi bakteriler, nişasta, lif ve bazı şekerlerin işlenmesine yardımcı olmaktadır. Bu bakımdan sindirim için önemli olan bu bakterilerin azalması ve iyi kötü bakteriler arasında ortaya çıkan bir dengesizlik durumu, sindirim sorunlarını beraberinde getirebilmektedir.
• Sinüs enfeksiyonları; sinüs enfeksiyonlarının tedavisinde antibiyotik önemli bir yere sahiptir. Ancak, antibiyotikler sinüs enfeksiyonları için etki oluştursa da kronik bir sinüs enfeksiyonunun antibiyotiklerle tedavi edilmesi durumu daha da kötüleştirebilmektedir.
• Deri ve tırnak mantarı enfeksiyonları; Candida’nın kontrolsüz büyüme ve artışı, bağırsaklarda gözlemlenebildiği gibi ciltte de meydana gelebilmekte, bu durum deri ve tırnak mantarı enfeksiyonlarını meydana getirebilmektedir.
• Eklem ağrısı; Candida’ nın kan dolaşımına girmesi halinde, eklemleri enfekte edebilmekte ve eklem ağrılarına sebep olabilmektedir.

Candida Testinin Kan Yoluyla Gerçekleştirilmesi

Candida genellikle teşhis edilmesi zor bir mantardır. Vücut tarafından Candida’ nın varlığının algılanmasıyla, ona karşı antikorlar üretilmeye başlanmaktadır. Candida, vücudun ona karşı antikor üreterek gerçekleştirdiği bu saldırıyı spor formunu alarak geçiştirmektedir. Bu doğrultuda Candida, senelerce kuluçkada bekleyebilmekte ve sonra bir anda tekrar dönüşüm geçirebilmektedir. Candida’ nın dallanan bir formu bu süreçte kendini bağırsak duvarına yapıştırarak, duvarın bütünlüğünü parçalamaktadır. Candida’ nın çoğunluğu spor halinde olduğu için, vücut bu duruma karşı antikor üretmemektedir.

Candida, bir defa numune alınmasıyla kesin tanısı gerçekleştirilemeyen yapıya sahiptir. Bu sebeple, hastadan alınan kanın içerisinde bulunan bağışıklık hücrelerinin izole edilmesi ve laboratuvar ortamında gerçekleştirilen hücre kültürü teknikleri ile çoğaltılması yöntemi ile Candida tanısı gerçekleştirilebilmektedir. LTT Candida olarak adlandırılan bu yöntem ile şüphe durumlarında kalıcı mantar kolonizasyonu oluşumunun kesin tanısı yapılabilmektedir.

LTT Candida yöntemi sonucunda, Candida’ ya karşı olarak artış göstermiş olan immün yanıt, Candida kolonizasyonu olduğuna işaret etmektedir.